दहा हजार फुटांवर असणाऱ्या रस्त्यांवर खड्डे नाहीत, ते फक्त आपल्या सैन्याच्या ‘ब्रो’ मुळे.

लेह-लदाख ची तुमची जर्नी ही बीआरओ शिवाय शक्यच नाही. 

भारताच्या सीमेवरील लोकांच्या मदतीला धावणार “ब्रो” अस अभिमानास्पद वर्णन या ऑर्गनायझेशनचं केल जातं.

“बॉर्डर रोड ऑर्गनायझेशन” हे कठीण काळात फक्त रस्ते बनवायचं काम करत नसून भारताच्या सीमेवरील लोकांची रक्तवाहिनी बनली आहे. या प्रकल्पावर कर्तव्य बजावताना अनेकांनी आपले प्राण गमावले आहेत. या लोकांना नेहमी धोक्याशी खेळत आणी मृत्यूशी हसत कर्तव्य बजावायचं असत.

व्हिजन:

राष्ट्रांच्या सर्वात प्रतिष्ठित, बहुविध, बहुराष्ट्रीय, आधुनिक बांधकाम संघटनेने सुप्रसिद्ध नेतृत्व, एक मजबूत, कुशल आणि वचनबद्ध कार्य शक्ती आणि एक मजबूत पर्यावरण विवेक असलेल्या सशस्त्र दलाच्या धोरणात्मक गरजा भागविण्यासाठी वचनबद्ध. पायाभूत विकासासाठी मोठ्या प्रमाणात योगदान देऊन सामाजिक आर्थिक विकासात राष्ट्रीय भूमिका पार पाडणे.

मिशन:

१. सशस्त्र दलांना त्यांच्या धोरणात्मक गरजा पूर्ण करण्यासाठी प्रतिबद्ध, समर्पित आणि खर्च प्रभावी विकास आणि पायाभूत सुविधांची उपलब्धता करणे.

२. माहिती तंत्रज्ञानाचा वापर करून योग्य, वास्तविक वेळ आणि प्रभावी निर्णयासाठी पर्यावरण तयार करणे.

३. समूहाच्या जीवनाची गुणवत्ता सुधारण्यास व सर्व प्रकारच्या वाढीची खात्री करण्यासाठी.

बीआरओची भूमिका:

१. शांततेत:

बॉर्डर एरियातील ऑपरेशनल रोड इन्फ्रास्ट्रक्चर विकसित करा आणि ठेवा.

सीमा राज्यांच्या सामाजिक-आर्थिक विकासात योगदान द्या.

२. युद्धात:

मूळ क्षेत्रांत पुन: तैनात क्षेत्रांत पुनर्वित्त नियंत्रण ठेवण्यासाठी रस्ते विकसित व राखणे.

युद्ध समर्थनासाठी शासकीय योगदान देण्याअगोदर केलेल्या अतिरिक्त कार्यांची अंमलबजावणी करणे.

या लेह-लदाख च्या संपूर्ण प्रवासात मी पाहिलेले ३ प्रोजेक्ट्स म्हणजे विजयक, हिमांक आणि दीपक…

विजयक:

१. रोड जोझला – कारगिल – लेह (राष्ट्रीय महामार्ग -1)रोड जोझिला – कारगिल – लेह (322 कि.मी.), काश्मीर खोऱ्यातून लद्दाख क्षेत्रास जोडणार्या या क्षेत्रातील जीवनरेखा एनएच डबल लेन वैशिष्ट्यांसाठी सुधारित केली जात आहे. यामुळे झोजिला आणि लेह दरम्यानच्या प्रवासाचा वेळ फारच कमी झाला नाही तर प्रवास अधिक सोयीस्कर आणि सुखद झाला.

२. रोड निममू – पद्म – दर्का: हिमवर्षाच्या सहा महिन्यांत हिवाळ्याच्या दरम्यान संपूर्ण देशभरातून कापून गेलेल्या लेहपर्यंतचे सर्व हवामान कनेक्टिव्हिटी सुनिश्चित करण्यासाठी, हिमाचल प्रदेशचा पर्यायी मार्ग म्हणजे, मनाली-दारचा -पद्म – निममु मार्गे शिंचुनला मार्ग विकसित केला जात आहे.

३. झोजिलाची हिमवर्षाव: दरवर्षी होणा-या सर्वात आव्हानात्मक कामांपैकी जोझिलाची उन्हाळी स्नो क्लिअरन्स ऑपरेशन केली जाते. अत्यंत थंड वातावरणाव्यतिरिक्त, कामात सामील असलेल्या सैन्याला हिमस्खलन, भूस्खलन, बर्फाचे अंधत्व, दंव चावणे आणि सर्दीचे ब्लेंड्स इत्यादिचे धोक्यात सामोरे जावे लागते. या कामासाठी उच्चतम पातळीवर शारीरिक फिटनेस, मानसिक मजबूती, धैर्य आणि कौशल्य असणे आवश्यक आहे. झोजिला येथे बर्फ जमा 40-60 फूट आहे.

४. कारगिल हवाई क्षेत्रावरील सर्व हवामान ऑपरेशन्स: कारगिल हवाई क्षेत्र सर्व हवामानामध्ये संपूर्ण वर्षभर हवाई दलाने हवाई वाहनांसाठी कार्यरत आहे हे सुनिश्चित करण्यासाठी सतत आणि नियमित देखरेखीसाठी कारवाई हाती घेते. कारगिल आणि जवळपासच्या परिसरातील सैन्या व नागरी लोकसंख्येला ही अत्यंत महत्त्वाची सुविधा आहे.

हिमांक:

जगभरातील तीन उच्च भागात रस्तेबांधणी आणि सुधारणा करण्याच्या प्रकल्प हिमांकचे वैशिष्ट्य आहे. खर्डुनग्ला, तांगलांगला आणि चांग ला. खर्डुनगलामध्ये जगातील सर्वात जास्त बेली ब्रिज बांधण्यात आला. मे ९९ च्या पहिल्या आठवड्यात लेह आणि कारगिलकडे रस्ता उघडल्याने ‘ओपरेशन  विजय’ ला एकमात्र योगदान दिले आहे. कारगिल युद्धाच्या सहप्रकल्पाची आवश्यकता असणार्या बल पातळीच्या स्थापनेसाठी हा महत्त्वाचा होता.

दीपक:

दीपक मध्ये 2227.45 कि.मी. रस्ते बनवले आहेत, 47 मोठे पूल आणि 182 किमी सह बंधारे आहेत. सध्या, प्रोजेक्टचा अधिकारक्षेत्र हिमाचल प्रदेश राज्यापर्यंत मर्यादित आहे. दीपककडे एकूण 1084.165 किलोमीटरचे रस्ते बांधकाम आणि देखभाल हिमाचल प्रदेश राज्यातील आहे. हिमाचल प्रदेशातील प्रकल्पाचे अधिकार क्षेत्र मुख्यत्वे तीन रस्ते, उदा. रोड मनाली-सारछु, हिंदुस्तान-तिबेट आणि सुमदो-कौजा-ग्रामफू.

या पेक्षा काही अजून प्रोजेक्टस आहेत जसे कि चेतक, शिवालिक,रोहतांग टनेल आणि अजून खूप. यांच्या कामाची व्यापकता हि एका लेखमध्ये न मावणारी आहे. त्यामुळे जेव्हा पण सीमेवरील भागात फिरायला गेल्यावर तेथील अप्रतिम असे रोड पाहून अचंबित न होता “ब्रो” चे आभार मानायला विसरू नका.

कारण याच “ब्रो” मुळे मी आणि तुम्हीपण लेह-लदाख चे अप्रतिम सौदर्य अनुभवू शकता…

“ब्रो” च्या कार्याला सलाम…

• ऋषीकेश चव्हाण.