देवेंद्र फडणवीस : २०२२, शंकराव चव्हाण : १९७८ दिल्लीचा आदेश आला आणि दोघांचा सेम गेम झाला

By Team Bol Bhidu On Jul 1, 2022 Last updated Jul 30, 2022

महाराष्ट्रात चालू असलेल्या राजकीय नाट्यात देवेंद्र फडणवीसांनी अचानक उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतलीय. यामुळे काही काळासाठी किंगमेकर म्हणवल्या गेलेल्या देवेंद्र फडणवीसांवर सोशल मीडियावर बरेच मिम्स देखील आलेत.

राजकीय वर्तुळातून प्रतिक्रिया उमटायला सुरुवात झाली. शरद पवारांनी टोला लगावत असं विधान केलं कि, “देवेंद्र फडणवीस हे उपमुख्यमंत्री झालेले पहिले मुख्यमंत्री आहेत”.

तर वंचित बहुजन आघाडीचे अध्यक्ष प्रकाश आंबेडकरांनी सुद्धा देवेंद्र फडणवीसांना उद्देशून “बिचारे देवेंद्र फडणवीस, देवेंद्र फडणवीसांचा केंद्रातील नेतृत्वाने शंकरराव चव्हाण केला!” असं खोचक ट्विट केलंय. यामुळे देवेंद्र फडणवीसांवर केल्या जाणाऱ्या विनोदाला आणखी एक वेगळं वळण मिळालंय.

प्रकाश आंबेडकरांच्या या ट्विटवर पत्रकारांनी त्यांना प्रश्न केला कि, “फडणवीसांचा शंकराव केला असं म्हणण्याचा नेमका अर्थ काय ? तर त्यावर प्रकाश आंबेडकरांनी घडलेला किस्सा सांगितला. तो किस्सा असाय कि,

१९७४ मध्ये शंकरराव चव्हाण यांच्या मंत्रिमंडळात गृहराज्यमंत्री असलेल्या शरद पवार यांनी काँग्रेसमधून बाहेर पडत पुलोदचा प्रयोग केला आणि राज्याचे मुख्यमंत्री झाले.

शरद पवार यांच्या मंत्रिमंडळात शंकरराव चव्हाण अर्थमंत्री झाले होते. यासाठी इंदिरा गांधी यांनी दिल्लीवरून शंकरराव चव्हाणांना आदेश दिले आणि पक्ष निष्ठेपायी शंकरराव चव्हाण पवारांच्या मंत्रिमंडळात अर्थमंत्री झाले.

प्रकाश आंबेडकरांनी सांगितल्याप्रमाणे खरंच असं घडलं होतं का?

तर उत्तर आहे हो !!

वसंतराव नाईकांनंतर १९७५ ला शंकररराव चव्हाण हे महाराष्ट्राचे चौथे मुख्यमंत्री झाले होते. शंकरराव चव्हाणांच्या मंत्रिमंडळात शरद पवार हे गृहराज्यमंत्री होते. त्या नंतर १९७७ ला देशात आणीबाणी लागू झाली. आणीबाणीनंतर ब्रह्मानंद रेड्डी आणि यशवंतराव चव्हाणांनी इंदिरा गांधी यांच्या विरुद्ध बंड केले.

यामुळे इंदिरा गांधी यांच्यावर निष्ठा ठेवणारा इंदिरानिष्ठ गट आणि बाहेर पडलेला रेड्डी यांचा गट तयार झाला. यामुळे महाराष्ट्रातही काँग्रेसमध्ये फूट पडली. वसंतदादा पाटील, शरद पवार यांसारखे नेते यशवंतराव चव्हाणांसोबत रेड्डी काँग्रेसमध्ये गेले. तर नासिकराव तिरपुडेंसारखे नेते इंदिरा काँग्रेसमध्ये राहिले. १९७८ च्या विधानसभा निवडणुकीत रेड्डी काँग्रेस आणि इंदिरा काँग्रेस या दोन्ही गटांनी स्वतंत्र निवडणूक लढवली.

दोन्ही काँग्रेसची आघाडी सरकार स्थापन झाली व वसंतदादा पाटील मुख्यमंत्री झाले

परंतु इंदिरा गांधींवरील नाराजीचा फटका दोन्ही काँग्रेसला बसला आणि दोन्ही गट अल्पमतात आले.

यात रेड्डी काँग्रेसचे ६९ तर इंदिरा काँग्रेसचे ६२ आमदार निवडून आले. मात्र जनता दलाचे ९९ आमदार निवडून येत जनता पक्ष मोठा पक्ष म्हणून उदयाला आला. यात कुणालाही स्पष्ट बहुमत मिळालं नसलं तरी जनता दलाल रोखण्यासाठी दोन्ही काँग्रेसची आघाडी सरकार स्थापन झाली व वसंतदादा पाटील मुख्यमंत्री झाले. तर नासिकराव तिरपुडे उपमुख्यमंत्री झाले.

अविश्वास ठरावाने पदावरून काढल्यामुळे याचदरम्यान शंकररावांनी मस्काची स्थापना केली

आणिबाणीनंतर वसंतदादा पाटील यांनी शंकरराव चव्हाण यांच्याविरोधात अविश्वास ठराव मांडून त्यांना मुख्यमंत्रीपदावरून हटवलं. यासोबतच १९७८ च्या निवडणुकीतील पराभवाचे खापरही पक्षाने शंकररावांवर फोडले यामुळे शंकरराव चव्हाण आणि बाळासाहेब विखे पाटलांनी मिळून महाराष्ट्र समाजवादी काँग्रेसची स्थापना केली. नव्याने स्थापन झालेल्या या समाजवादी काँग्रेसला काँग्रेस पक्षातील नेत्यांनी मस्का असे नाव दिले होते.

आजी आणि भावी मुख्यमंत्र्यांना हरवणारा माणूस केव्ही रमणा…

Dec 3, 2023

ओबीसीनंतर आता भाजपचा आदिवासी मतांवर डोळा..

Nov 18, 2023

त्यांनतर नासिकराव तिरपुडेंच्या कुरघोडीने आघाडी सरकारही कोसळले

आघाडी सरकार स्थापन झाले खरे परंतु,आघाडी सरकारमध्ये उपमुख्यमंत्री असलेल्या नासिकराव तिरपुडेंनी पक्ष वाढीसाठी प्रयत्न सुरु केले. यामुळे आघाडी सरकारमध्ये कुरबुरी सुरु झाल्या. परिणाम स्वरूप वसंतदादा पाटलांना सरकार चालवणे कठीण होऊन बसले. त्यामुळे शरद पवार ४० आमदारांसह सरकारमधून बाहेर पडले आणि वसंतदादा पाटलांचे सरकार कोसळले.

आणि मग पवारांनी सुरु केला पुलोदचा प्रयोग

वसंतदादा पाटलांचे सरकार पडल्यांनंतर शरद पवारांचा गट, शंकरराव चव्हाण यांचा महाराष्ट्र समाजवादी काँग्रेस, जनता पक्ष, समाजवादी पक्ष, शेकाप आणि कम्युनिस्ट पक्षाचे सरकार स्थापन झाले.

शंकरराव चव्हाणांना मंत्रिपद मिळाले आणि ते अर्थमंत्री झाले.

सुरुवातीला यात सहाच मंत्री होते. परंतु आणखी २८ जणांना मंत्रिमंडळात घेण्यात आले. यामुळे सरकारमध्ये १७ कॅबिनेट आणि १७ राज्यमंत्री झाले. या दुसऱ्या खेपेच्या मंत्रिमंडळ विस्तारात सुशीलकुमार शिंदे, भाई वैद्य, गोविंदराव आदिक, दत्त मेघे यांसारख्या नेत्यांसह शंकरराव चव्हाणांना मंत्रिपद मिळाले आणि ते अर्थमंत्री झाले.

यात शंकरराव चव्हाणांना दिल्लीवरून कॉल आला होता कि नाही याचे स्पष्ट संदर्भ नसले तरी शंकररराव मात्र इंदिरा गांधींना कॉल करून आपले मत मांडत होते असे राजकीय विश्लेषक सांगतात.

यासंदर्भात अधिक जाणून घेण्यासाठी बोल भिडूने जेष्ठ पत्रकार विजय चोरमोरे यांच्याशी संपर्क साधला

याबाबत बोल भिडूशी बोलतांना विजय चोरमोरे सांगतात

“शंकरराव चव्हाण आधीच इंदिरा गांधींच्या गटातून बाहेर पडल्यामुळे त्यांना दिल्लीवरून कॉल येण्याची शक्यता नव्हती. परंतु वसंतदादा यांनी अविश्वास ठराव मांडून शंकररराव चव्हाणांना मुख्यमंत्री पदावरून दूर केल्यामुळे त्यांनी महाराष्ट्र समाजवादी काँग्रेसची स्थापना केली आणि पुलोद सरकारमध्ये सहभागी झाले होते. यामुळे त्यांना नवीन सरकारमध्ये मंत्रिपद मिळाले होते.”

याचा सध्याच्या घटनाक्रमाशी संबंध असा जुळतो..

महाविकास आघाडी सरकार कोसळल्यानंतर महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री म्हणून देवेंद्र फडणवीसांचे नाव चर्चेत आलं होतं. त्या नंतर काल पत्रकार परिषद घेऊन देवेंद्र फडणवीसांनी आपण सरकारमध्ये सहभागी होणार नसल्याची माहिती देत राजकीय धक्का दिला होता.

परंतु काहीच वेळानंतर अमित शहा आणि जे पी नड्डा यांनी देवेंद्र फडणवीस सरकारमध्ये सहभागी होणार असल्याची माहिती ट्विट करून दिली.

त्यानंतर मात्र लगेच देवेंद्र फडणवीसांनी एकनाथ शिंदेंच्या शपथविधी सोहळ्यात राज्याच्या उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतली. हा सगळं घटनाक्रम शंकरराव चव्हाण यांच्या अर्थमंत्री पदावर विराजमान होणाऱ्या काळाशी जुळतो हे नक्की.

हे ही वाच भिडू