समलैंगिकतेवरून दंगा करणाऱ्यांनो आपल्या संस्कृतीत याचा उल्लेख खूप जुनाय

2018 साली सुप्रीम कोर्टाने LGBT समुदायासाठी ऐतिहासिक निर्णय दिला होता. त्याआधी समलैंगिक संबंध असणे हा गुन्हा होता. पण सुप्रीम कोर्टाने सांगितले की यापुढे समलैंगिक संबंध असणे हे कायदेशीरदृष्ट्या गुन्हा ठरणार नाही.आणि त्याच्याच दोन वर्षानंतर, २०२० साली केंद्र सरकारने दिल्ली हायकोर्टासमोर एक विचित्र भूमिका मांडली होती.समलैंगिक विवाह हे कायद्याच्या दृष्टीकोनातून, समाज आणि मूल्यांच्या बाहेर आहे अशी भूमिका केंद्र सरकारने दिल्ली हायकोर्टासमोर मांडली होती.

समलैंगिकांच्या विवाहाबाबत केंद्र सरकारने उच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्र सादर करून हा आपल्या संस्कृतीचा भाग नसल्याचे म्हटले आहे. आता यावर विचार करायला आपण भाग पडतो ते म्हणजे खरंच आहे का? जरी आपल्या काही ग्रंथ आणि पौराणिक कथांमध्ये समलैंगिकता आणि अशा विवाहांचा उल्लेख आहे. समलैंगिकतेबाबत पुराण आणि पौराणिक कथा काय म्हणतात ते जाणून घेऊया….

केंद्राने उच्च न्यायालयात हिंदू विवाह कायद्यांतर्गत समलिंगी विवाहांना परवानगी देण्यास विरोध केला आहे. केंद्राने या संदर्भात दिल्ली उच्च न्यायालयात प्रतिज्ञापत्र दाखल केले असून ते भारतीय संस्कृती आणि आचारविचारांशी जुळत नाही.

LGBT म्हणजेच लेस्बियन-गे-बायसेक्शुअल आणि ट्रान्सजेंडर-LGBT समुदायातील लोकांनी विशेष विवाह कायदा आणि हिंदू विवाह कायद्यांतर्गत समलिंगी विवाहाला मान्यता देण्याची मागणी करणारी याचिका दिल्ली उच्च न्यायालयात दाखल केली आहे.

भारतीय संस्कृतीत समलैंगिकतेला खरंच स्थान आहे का? हा महत्वाचा प्रश्न आहे. तसे, हे खरे आहे की जगभरातील सर्व धर्म आणि समाज याबद्दल नकारात्मक विचार करतात. भारतीय समाजाच्या दृष्टीकोनाबद्दल बोलायचे झाले तर या समाजाची मानसिकता देखील अत्यंत नकारात्मक आहे. मात्र, त्यामागे फारसा तार्किक आणि वैज्ञानिक आधार दिला गेला नाही.

जगातील बहुतेक संस्कृतींमध्ये समलैंगिकता अस्तित्वात आहे.

इतिहासाबद्दल बोलायचे तर, जगातील बहुतेक संस्कृतींमध्ये समलैंगिकता अस्तित्वात आहे. भारतीय संस्कृतीतही ते काही प्रमाणात आहे. प्रसिद्ध मानववंशशास्त्रज्ञ मार्गारेट मीड यांच्या मते, आदिम समाजात समलैंगिकता प्रचलित होती. रोमन मध्ये देखील हे वाईट मानले जात नव्हते, तर प्राचीन ग्रीसमध्ये देखील समलैंगिकतेला ओळखले जात होते. मानवी जीवनाच्या सुरुवातीच्या काळात, समलैंगिकता हे अनैसर्गिक कृत्य किंवा गुन्हा मानली जात नव्हती.

ऋग्वेदातील ‘विकृतिः एव प्रकृतिः’ या स्तोत्रानुसार, जे अनैसर्गिक दिसते तेही नैसर्गिक आहे असं म्हणलं आहे. अनेकदा समलैंगिकतेचे समर्थकही हा मुद्दा मांडतात. त्यांच्या मते ‘विकृतिह आणि प्रकृतिह’ म्हणजे प्राचीन भारत समलैंगिकतेबाबत सहिष्णु होता. इतकचं नाही तर त्यात समलैंगिकता आणि ट्रान्सजेंडरचा उल्लेख आहेत. 

रामायण, महाभारतापासून ते विशाखदत्तच्या मुद्राराक्षसापर्यंत, वात्स्यायनाचे कामसूत्र, समलैंगिकता आणि ट्रान्सजेंडर यांचा उल्लेख आहे. त्यांच्याकडे आदराच्या भावनेने पाहिले जात नव्हते तरी त्यांना  अपमानीत असे उल्लेखही नाहीत.

तसेच बाराव्या शतकात बराहमिहिराने आपल्या बृहत जातक या ग्रंथात समलैंगिकता जन्मजात असल्याचे सांगितले. ही सवय बदलता येत नाही. आधुनिक वैज्ञानिक संशोधनानेही हे सिद्ध केले आहे की समलैंगिकता ही अचानक झालेली सवय किंवा विकृती नसून ती जन्मजात असते.  जेव्हा वात्स्यायनाने गुप्त काळात कामसूत्र रचले तेव्हा त्याने स्पष्टपणे लिहिले आहे की त्याचे स्वामी, सेठ आणि शक्तिशाली लोकं हे त्यांच्या नोकर, मालिश करणाऱ्या लोकांसोबत शारीरिक संबंध ठेवायचे. 

या संबंधित अनेक कथा कहाण्या मध्ययुगीन काळात आणि भारतातील सर्व राजवंशांच्या काळात खूप प्रचलित आहेत.

जेव्हा विष्णूने मोहिनी नावाच्या अप्सरेचे रूपात वळवतो

भारतीय संस्कृतीतच अर्धनारीश्‍वरी महादेव शिवाचेही रूप आहे. पौराणिक कथा सांगतात की एकदा विष्णूने, मोहिनी नावाच्या एका स्त्रीचे रूप धारण केले आणि शिवाला आकर्षित केले होते. याद्वारे त्यांना अय्यप्पा पुत्र प्राप्त होतो. महाभारतात अर्जुनाचा माणूस बृहन्नला बनतो. भगीरथाच्या दोन राण्यांच्या नात्यातून पुत्र जन्माला आल्याची कथा पौराणिक कथांमध्येही ऐकायला मिळते.

आणखी पुराणांमध्ये बुद्ध ऋषी इलच्या स्त्री रूपात आणि त्याच्यापासून पुत्रप्राप्तीची कथा देखील आहे. पुराणात बुध ग्रहाच्या विवाहाचे रोचक वर्णन केले आहे. 

पौराणिक कथेनुसार, राजा इल एकदा शिकार खेळण्यासाठी जंगलात गेला होता. नकळत तो अंबिका नावाच्या जंगलात पोहोचला. अंबिका वनाला भगवान शिवाने शाप दिला होता. एकदा या जंगलात शिव आणि पार्वती राहत होते. त्याचवेळी ऋषींचा एक समूह जंगलात आला. यामुळे विचलीत झालेली पार्वती रागाने लालबुंद झाली. शिवाला हे आवडले नाही आणि शिव परिवाराशिवाय जो कोणी अंबिका वनात प्रवेश करेल ती स्त्री होईल असा शाप दिला होता.

भगवान शिवाच्या शापामुळे राजा इल स्त्री झाली. त्याचे बदललेले रूप पाहून मला खूप वाईट वाटले. जंगलातून बाहेर पडताना त्याला बुधाची भेट झाली. राज इलच्या स्त्री रूपाने बुध ऋषी मोहित झाले. इलने त्याचे नाव बदलून इला ठेवले. बुधाशी लग्न केले. इला आणि बुध यांच्यापासून पुरूररावाचा जन्म झाला. पुराणात असे सांगितले आहे की पुरुरवा मोठा होऊन एक राजा झाला, ज्याची राजधानी गंगेच्या काठावर प्रयाग होती.

एके दिवशी माता इला दुःखी झाल्या आणि तिने पुरूरर्ववाला आपल्या स्त्री झाल्याची कथा सांगितली. यानंतर पुरुरवाने ठरवले की ते आपल्या आईला प्रत्यक्ष रूपात आणण्याचा प्रयत्न करतील. त्यासाठी पुरुरवाने गोदावरीच्या काठावर म्हणजेच गौतमी गंगेवर शिवाची पूजा केली. पुरुरवाच्या पूजेने प्रसन्न होऊन शिव आणि पार्वती प्रकट झाले. वरदान मागायला सांगितले.

पुरुरवाने शिवाला सांगितले की त्याची आई इला पुन्हा राजा इला झाली पाहिजे. यावर भगवान शिवाने वरदान दिले की गौतमी गंगेत स्नान केल्याने पुन्हा इला होईल. इला गौतमी गंगेत स्नान करून पुन्हा इला राजा झाली. तर असे बरेच उल्लेख पौराणिक कथेमध्ये आढळतात.

तर अशाप्रकारे वैदिक ग्रंथात समलैंगिकतेचा उल्लेख करण्यात आला आहे

अमरा दास विल्हॅम यांचे थर्ड आवृत्ती – पीपल ऑफ थर्ड सेक्स हे पुस्तक अनेक वर्षांच्या गहन संशोधनानंतर, अभ्यासानंतर लिहिले गेले आहे. यामध्ये त्यांनी प्राचीन आणि मध्य भारतात संस्कृतमध्ये लिहिलेल्या ग्रंथांचा सखोल अभ्यास केला. भारतीय समाजातही समलैंगिकतेचा ट्रेंड नेहमीच होता हे त्यांनी सिद्ध केले पण ते फारसे स्वीकारले गेले नाही.

दुसऱ्या शतकात लिहिलेल्या ‘कामसूत्र’ या भारतीय ग्रंथाच्या ‘पुरुषयिता’ या अध्यायात या पुस्तकात एका समलैंगिक स्त्रीचा उल्लेख आहे, जिला स्वर्णिनी म्हटले जाते. या महिलांनी अनेकदा इतर स्त्रियांशी लग्न केले आणि त्यांना मुले झालेली.

सगळं सोडा…सर्वात मोठा पुरावा म्हणजे, खजुराहोच्या लेण्या !

खजुराहोच्या मंदिरांच्या भिंतींवर केलेली सर्व मुद्रांची शिल्पे पाहिली तर त्यात समलिंगी स्त्री-पुरुषांचे बरेच शिल्प दिसतात. ते एकाच आत्म्यात दिसतात. असे मानले जाते की ही मंदिरे १२ व्या शतकात बांधली गेली होती. खजुराहोच्या मंदिरातच अशी शिल्प आहेत म्हणल्यावर भारतीय संस्कृतीत खरोखरच समलैंगिकता होती हे दिसून येते.

हे ही वाच भिडू 

•  या गे राजानं आपला राजवाडा समलैंगिक लोकांसाठी खुला केला होता
• एक हुकूमशहा असा पण होता ज्याने सिंगल पोरांवर टॅक्स लावला होता कारण
• कोण असतात हे सेपिओसेक्शुअल आणि ऑटोसेक्शुअल लोकं?