पानशेतचं धरण फुटलं आणि पुण्यात हॉंगकॉंग लेनच आगमन झालं….

पुण्यात नव्याने आलेला पोरगा इतर वास्तुंना लेट भेट देईल पण त्याला पुण्यातल्या मित्रांनी एक गोष्ट हमखास सांगून ठेवलेली असते ती म्हणजे भावड्या एकवेळ शनिवार वाडा नाय पाहिला तरी चालेल, एकवेळ सारसबाग नाय पाहिली तरी बी चालतंय पण पुण्यात जाऊन एफसी रोड आणि हॉंगकॉंग लेन नक्की बघ. पुण्यात भव्य दिव्य वास्तू फेमस नसतील तेवढा एफसी रोड फेमस आहे. पुण्यातील सर्वात गजबजलेल्या रस्त्यांपैकी एक, फर्ग्युसन कॉलेज रोड हा तरुणांचा जिव्हाळ्याचा आनंदाचा विषय आहे. पुणे शहराच्या मध्यभागी वसलेले, एफसी रोड हे शहरातील अनेक प्रसिद्ध रेस्टॉरंट्स, स्ट्रीट फूड जॉइंट्स आणि स्ट्रीट शॉपिंग एरियाचे माहेरघर आहे.

शहरातील प्रमुख शैक्षणिक संस्था (फर्ग्युसन कॉलेज, BMCC, आपटे कॉलेज, COEP) आणि शहराच्या निवासी भागांच्या सान्निध्याचा अर्थ असा आहे की हा एकेरी रस्ता नेहमी खाण्यासाठी, खरेदी करण्यासाठी आणि हँग आउट करण्यास उत्सुक असलेल्या तरुणांनी भरलेला असतो. वेगाने बदलणाऱ्या पुण्यात एफसी रोड क्षेत्राने आपली पुणेरी ओळख कायम ठेवली असली तरी इथं कायम नवीन नवीन गोष्टी येत असतात.

आता एफसी रोड फेमस आहेच पण तिथंच आहे सगळ्यांची फेवरेट हॉंगकॉंग लेन. इथं असलेली तुडुंब गर्दी हीच तिची ओळख आहे असं म्हणता येईल. 7 नंतर तर हॉंगकॉंग लेनला लोकांची जत्रा भरलेली दिसून येते. पण ही पुणेकरांची आवडती हॉंगकॉंग लेन बनली कशी याच्यामागे एक मोठी घटना आहे.

1961 साली ही हॉंगकॉंग लेन वसवली गेली. पण ही हॉंगकॉंग लेन वसवली गेली त्याला कारणीभूत होतं पानशेतचं फुटलेलं धरण. पानशेतचं धरण फुटलं आणि ह्यामुळे छोटी दुकानं असणाऱ्या दुकानदारांची मोठी हानी झाली मग 1961 साली पुणे महानगरपालिकेने तात्पुरती सोय म्हणून हॉंगकॉंग लेनच्या ठिकाणी काही दुकानं शिफ्ट केली.

एकेकाळी आयात केलेल्या वस्तू (विशेषत: हाँगकाँगमधून आयात) विकण्यासाठी लोकप्रिय असलेली ही लेन कपडे, जंक फॅशनच्या वस्तू, सौंदर्यप्रसाधने, दागिने, सामान, पर्स आणि पिशव्या, चामड्याच्या/रबरच्या वस्तू आणि अगदी पुस्तके यांसारख्या विविध वस्तूंची विक्री करत, तेव्हापासून वैविध्यपूर्ण झाली.

हाँगकाँग लेन, FC रोडला जंगली महाराज रोडला जोडणारी गर्दीची आणि लहान दुकानांची एक अरुंद गल्ली, 1961 मध्ये पुणे महानगरपालिकेने (PMC) पुनर्स्थापना योजनेत पुरामुळे इतरत्र असलेल्या मूठभर दुकाने खाऊन टाकली पण नंतर तिला इतकं भव्य स्वरूप येईल याची कल्पनाही कुणी केली नसेल.

स्मार्टफोन्सने जनतेला वेठीस धरण्याआधी, हाँगकाँग लेनमध्ये तीन लहान दुकाने होती जी पुस्तक आणि मासिकांची दुकाने म्हणून काम करत होती. यापैकी दोन स्टोअरमध्ये पुस्तकांच्या मूळ आणि पायरेटेड प्रती विकल्या जायच्या आणि तिसरे दुकान – तन्ना बुक डेपो – फक्त मूळ (नवीन आणि वापरलेले) विकले आणि सेकंडहँड पुस्तकांची लायब्ररी चालवायचे.

हाँगकाँग लेनवर रस्त्यावरील पुस्तक विक्रेत्यांनी सोडून दिलेल्या दुकानांमध्ये मोबाइल अॅक्सेसरीजची दुकाने सुरू झाली आहेत, पण त्याही अगोदर तिथं पुस्तकांची प्रचंड दुकानं होती आज मात्र ती तुरळक स्वरूपात दिसून येतात. पानशेतच्या धरणाचा प्रताप हॉंगकॉंग लेनला भरपूर प्रसिद्ध करून गेला.

हे ही वाच भिडू :

• इंटरनेटच्या जमान्यात देखील पुणे पोलिसांनी मोर्स कोडची यंत्रणा जिवंत ठेवली आहे…
• आजही बस ड्रायव्हर संतोष मानेने बसखाली चिरडल्याच्या आठवणी पुणेकर विसरू शकत नाहीत…
• ऍमेनीटी स्पेसच्या मुद्द्यावरुन पुणे महापालिका वादात सापडलीय, पण हा मुद्दा नेमका आहे काय?
• जावडेकरांच्या मंत्रिपदाचा फायदा ना पुणेकरांना झाला ना पुण्याच्या भाजपला…