म्हणून नारळी पौर्णिमेचं महत्व खूप मोठंय…..

श्रावण महिन्यातला एक महत्वाचा सण म्हणजे रक्षाबंधन आणि याच दिवशी असणारी नारळी पौर्णिमा. श्रावणी पौर्णिमेलाच नारळी पौर्णिमा असेही म्हणतात. नारळी पौर्णिमा म्हंटल कि, आपल्याला दिसतं ते समुद्राची पूजा करणारे कोळी बांधव. श्रावणातील ही पौर्णिमा ही समुद्र किनार्‍यालगत राहणार्‍या लोकांना मोठी आनंदाची असते.

पण सणाचं महत्व काय आहे ?

नारळी पौर्णिमा महाराष्ट्रात आणि त्यातही कोकणी प्रदेशात मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. समुद्राकाठी रहाणार्‍या व प्रामुख्याने मासेमारी करणार्‍या कोळी लोकांचा नारळी पौर्णिमेचा हा महत्त्वाचा सण आहे. कोळी महिलांच्या दृष्टीने या सणाला अनन्यसाधारण महत्त्व असते कारण संपूर्ण कुटुंबाला मागे ठेवून कोळी बांधव भर समुद्रात मासेमारीला निघतो. त्यावेळी कोळी महिलांची मदार सागरदेवावरच असते.  म्हणूनच समुद्रात प्रवास करताना होणार्‍या अनिष्ट घटना टाळण्यासाठी, आपल्यावरील संकट टाळण्यासाठी हा सण साजरा करतात.

पावसाळ्यात समुद्र प्रचंड खवळलेला असतो. यावेळी बोटी, जहाजांची वर्दळ या काळात बंद असतात. समुद्राचा कोप होऊ नये, जहाजे, नौका सुरक्षित रहाव्यात, समुद्र शांत होण्यासाठी कोळी बांधव या दिवशी समुद्राची पूजा करतात.

हा सण महाराष्ट्रातील पावसाळी हंगामाचा शेवट आणि मच्छीमारांमध्ये मासेमारी आणि जल-व्यापाराची सुरुवात असते.

नारळी पौर्णिमा कशी साजरी करतात

समुद्राला शांत करण्यासाठी सोन्याचा नारळ अर्पण केला जातो. पूजेसाठी समुद्राला यथाशक्तीप्रमाणे सोन्याचा नारळ अर्पण करत असतात. सोन्याचा नारळ, म्हणजे नारळाला सोनेरी कागदाचे वेष्टन लावून सजवलेला नारळ समुद्रात विधिवत सोडला जातो. या दिवशी अर्पण करावयाचे नारळ हे फळ शुभसूचक आहे, तसेच ते सर्जनशक्‍तीचेही प्रतीक मानले जाते..

म्हणून या सणाला नारळी पौर्णिमा असे म्हणतात. याद‍िवशी कोळी लोक आपल्या होड्या घेऊन मासेमारी करण्यासाठी समुद्रात जातात. नारळी पौर्णिमेन‌िमित्त खास बनवलेल्या नारळाच्या करंजीचा नैवद्य बोटीला व समुद्राला दाखवतात. समुद्राची यशासांग पूजा करतात. खवळलेला समुद्र शांत होतो, पावसाचा जोर ओसरतो व कोळी बांधव मासेमारीस प्रारंभ करतात. या दिवशी कोळी बांधव बोटींची पूजा करतात. बोटींना पताका लावतात. छान रंगरंगोटी करून बोटी सजवतात

खोल समुद्रात मासेमारीला जाणाऱ्या आमच्या धन्याचे रक्षण कर, आमच्या बोटीवर मुबलक मासोळी गावू दे… असे गाऱ्हाणे कोळी भगिनी समुद्राला घालतात.

अशाप्रकारे, मच्छीमार पाण्यात सुरळीत प्रवासासाठी समुद्र-देव वरुणाची प्रार्थना आणि पूजा करतात. नृत्य आणि गायन हा या उत्सवाचा अविभाज्य भाग आहे.

कोळी बांधव ‘सण आलाय गो आलाय गो नारळी पुनवचा’ असं गाणं गात हा नारळी पौर्णिमेचा सण मोठ्या उत्साहात साजरा करतात. समुद्र हे वरुणाचे स्थान समजले जाते. या दिवशी विधिवत पूजन करून त्याविषयी कृतज्ञता व्यक्त केली जाते. 

कसंय निसर्गाने जे दिलंय त्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त केलीच पाहिजे आणि खऱ्या अर्थाने कोळीबांधव हि आपली कृतज्ञता व्यक्त करतात.

हे ही वाच भिडू :

• कोल्हापुरी चपलेची खरी ओळख म्हणजे, सेनापती कापशी चप्पल
• बच्चू कडू आणि जनता दल सेक्यूलरमध्ये वाद कशामुळे झाला?
• सम्राट समुद्रगुप्ताने सोन्याची नाणी पाडली अन् भारतात सुवर्णयुगाची सुरुवात झाली