असंही एक गाव जिथं सैनिक वर्गणी गोळा करून रेल्वे स्टेशन चालवतात…

देशातील प्रत्येक रेल्वे स्थानक भारतीय रेल्वेच्या अंतर्गत आहे. या स्थानकांचा प्रत्येक नफा, इथल्या खर्चातून, भारतीय रेल्वेच्या खात्यात जातो. अशा परिस्थितीत कोणते स्थानक चालवायचे आणि कोणते बंद करायचे हे भारतीय रेल्वे ठरवते. एकूणच, एक रेल्वे स्थानक वगळता देशातील सर्व रेल्वे स्थानकांची जबाबदारी भारतीय रेल्वेवर आहे. होय, आपल्याच देशात एक रेल्वे स्टेशन आहे जे भारतीय रेल्वे नाही तर एका गावातील लोक चालवतात.

राजस्थानच्या नागौर जिल्ह्यातील जलसू नानक हॉल्ट रेल्वे स्टेशन हे देशातील एकमेव स्टेशन आहे, जे गावकऱ्यांनी देणगी गोळा करून चालवले होते आणि ते नफ्यातही आणले होते. 15 वर्षांहून अधिक काळ येथील ग्रामस्थ या रेल्वे स्थानकाची काळजी घेत आहेत. शिवाय, येथील तिकीट कलेक्टर देखील या गावकऱ्यांपैकी एक आहे.

मात्र, आता येथील ग्रामस्थांना या रेल्वे स्थानकाच्या जबाबदारीतून मुक्तता हवी असून ते पुन्हा रेल्वेकडे सोपविण्याची मागणी होत आहे. तोट्यामुळे रेल्वेने हे स्टेशन बंद करण्याचा निर्णय घेतला होता आणि आज हे रेल्वे स्टेशन भारतीय रेल्वेला दरमहा 30 हजार रुपये कमवून देत आहे. येथील ग्रामस्थांच्या मदतीने हे सर्व शक्य झाले आहे.

रेल्वेने गावकऱ्यांची आज्ञा पाळली पण सोबत एक अट घातली. खरे तर हे स्थानक बंद होणार नाही, असे रेल्वेने सांगितले मात्र त्याची कोणतीही जबाबदारी रेल्वे घेणार नाही. अशा परिस्थितीत येथील ग्रामस्थांनी स्वत:च्या जबाबदारीवर हे स्थानक चालवल्यास हे स्थानक बंद पडल्याशिवाय राहणार नाही. मग गावकऱ्यांनी जबाबदारी घेतली. यासोबतच येथून दररोज ५० तिकिटांची आणि महिन्याला १५०० तिकिटांची विक्री करावी, अशी अटही रेल्वेने ठेवली आहे. आपले स्टेशन वाचवण्यासाठी गावकरी काहीही करायला तयार होते, त्यामुळे त्यांनी रेल्वेची ही अट मान्य करून स्वतःच्या जबाबदारीवर हे स्टेशन चालवायला सुरुवात केली. हे स्टेशन चालवण्यासाठी गावकऱ्यांनी गावातील प्रत्येक घरातून देणग्या गोळा केल्या.

यानंतर 1500 तिकिटे देखील दीड लाख रुपयांना खरेदी करण्यात आली आणि उर्वरित रुपये व्याज म्हणून गुंतवले. तिकीट विक्रीसाठी गावकऱ्यांनी एका गावकऱ्याला 5000 रुपये पगारावर तिकीट कलेक्टरच्या कामावर ठेवले. सुरुवातीच्या काळात गावकऱ्यांना काही अडचणी आल्या, येथे उत्पन्न कमी होते, पण तरीही ग्रामस्थांनी हार मानली नाही आणि हे स्थानक सुरूच ठेवले. ग्रामस्थांच्या मेहनतीचे फळ आहे की आज या स्थानकावरून रेल्वेला दरमहा ३० हजार रुपयांहून अधिक उत्पन्न मिळते. पूर्वी बंद असलेल्या स्थानकावर आता 10 हून अधिक गाड्या थांबतात.

हे उत्साही गाव एक प्रकारे सैनिकांचे गाव आहे. इथल्या प्रत्येक घरात एक सैनिक असल्याचं बोललं जातं. आजच्या काळात या गावातील 200 हून अधिक सैनिक आर्मी, बीएसएफ, नेव्ही, एअरफोर्स आणि सीआरपीएफमध्ये भरती होऊन देशाची सेवा करत आहेत. याशिवाय येथे अडीचशेहून अधिक निवृत्त सैनिक आहेत. या सैनिकांच्या सोयीसाठी 1976 मध्ये म्हणजेच सुमारे 45 वर्षांपूर्वी रेल्वेने येथे हॉल्ट स्टेशन सुरू केले.

हे ही वाच भिडू :

• बीड रेल्वे स्टेशनला ‘या’ तरुण नेत्याचं नाव देण्याची मागणी का होतेय ?
• दोन वर्षांपूर्वी जाहिरात काढली पण परीक्षा घ्यायला रेल्वे विभाग तयारचं होत नाहीये
• आमदारांना ढेकूण चावला म्हणून रेल्वेचा अख्खा डब्बाचं काढून टाकला
• खर्चाचा प्रॉब्लेम झाला की आयुष्यमान रेल्वेमध्ये गाणी गाऊन पैसे गोळा करून आणायचा..